در ساختمان ها و بناهای بتنی قالب ها که در اصل ظرف های موقتی با شکل دلخواه جهت نگه داشتن میل گردها و بتن خیس تازه می باشند، وظیفه مهمی را به عهده دارند. قالب بندی بخش گسترده ای از هزینه های تولید و نصب اسکلت های بتنی و عناصر بتنی ساختمان را بر عهده گرفته است. مخارج مصالح ساختمانی، تولید و نصب قالب های بتنی به شکل قالب و سختی تولید آن و نوع مصالح ساختمانی مورد استفاده ارتباط دارد. در برخی از موارد امکان دارد قالب بندی بیشتر از 75 درصد مخارج یک جزء بتنی را در برگیرد.
یک قالب به غیر از اینکه می بایست فرم دلخواه را داشته باشد و از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد می بایست مقاومت و امنیت لازمه را نیز داشته باشد.
نقش و طرح قالب های بتن که می بایست مقاومت لازم برای نگه داشتن بتن را داشته و توسط فشارهایی وارد شده محکم شده باشد، زمان بتن ریزی از فرم واقعی خارج نشده و اصطلاحا شکم ندهد، موضوعی سازه ای می باشد. این موضوع به غیر از مواردی است که از قالب های آماده با خصیصه های ویژه بکار گرفته شود. در مورد طرح قالب های دیوار، ستون و یا تاوه ها که از صفحه ها یا تخته های چوبی تشکیل شده اند درست می باشد. بعد از نقشه و اندازه گیری بارهای وارد شده هر کدام از بخش های اصلی قالب، امکان دارد بعنوان یک تیر کار کنند و بیشترین حد ممان و برش و خمشی که امکان به وجود آمدن داشته و انجام شود اندازه گیری کرد.
سپس با اندازه گیری بارهای کششی و فشارهایی که به اجزای تقویتی عمودی و تیرهای نگه دارنده خارجی وارد می شود، سایزهای مورد نظر آنها را اندازه گیری می کنند.
چنانچه بخواهید از لحاظ اقتصادی یک قالب با حداقل هزینه به اجرا برسانید می بایست موارد زیرر را ر نظر داشته باشید:
• هزینه های فراهم کردن مصالح و تولید قالب با احتیاجات مصرفی آنها همخوانی داشته باشد.
• مواد استفاده شده برای تولید قالب با دقت بالا انتخاب و آماده شود به صورتی که میان دفعات مصرف از قالب و همیشگی بودن کارهایی که در کارگاه انجام می شود از لحاظ اقتصادی نیز متناسب باشد. به بیانی دیگر هر چقدر بیشتر بتوان از قالب استفاده کرد درست به همان اندازه در محکم کردن آن و انتخاب نوع مواد ممتاز می بایست دقت به خرج داد.
• انتخاب راه و روش تولید و مواد مرغوب و گاها پوشش مطلوب سطح های داخلی قالب، به صورتی که دسترسی به هدف های دلخواه به سادگی امکان پذیر باشد. بازسازی بتن یا تحول و اصلاح فرم دلخواه که قبلا طراحی شده بعد از سفت شدن بتن و جدا کردن قالب ها نیز خیلی سخت و در برخی موارد که امکان پذیر باشد از آنچه که از قبل پیش بینی کرده اید گرانتر می شود.
• راه حل مطلوب و ابزارهای لازم برای حمل، برداشتن و سوار کردن قالب ها در مکان مورد نظر از قبل انتخاب و پیش بینی شده باشد.
• تمام موادی که امکان دارد استفاده شوند مثل قالب های فلزی یا چوبی می بایست مورد بررسی قرار بگیرند و هر کدام از موارد که برچسب بهتری داشته باشند، انتخاب شود. به طور معمول قالب های چوبی سبک تر می باشند بنابراین امکان تولید قطعه های عظیم و بکارگیری آنها از قالب های فلزی بیشتر است، این را نیز در نظر داشته باشید که قالب های های فلزی را می توان به مراتب بیشتر از قالب های چوبی استفاده کرد.
• نقشه قالب می بایست به صورتی انجام گیرد که طبق نیازهای معماری و سازه ای بتوان تعداد دفعات بیشتری از آن استفاده کرد و تطبیق کردن و تنظیمات آن برای موردهای بعدی بسیار راحت و آسان باشد. برای تعادل میان وارد بالا می بایست پیش از شروع قالب بندی بتوان هزینه های آن را برآورد کرد و از لحاظ اقتصادی نیز قابل قبول باشد.