گچ یکی از مصالح ساختمانی که به جهت افزایش زمان گیرایی و چسبندگی سیمان به کار می برند. ذرات گچ که با سیمان مخلوط می شوند بسیار ریز هستند، با ایجاد پوشش روی دانه های سیمان، مانع از رشد سریع بلورهای سیمان می شوند. در نتیجه زمان گیرایی سیمان افزایش پیدا می کند. به عبارت دیگر چون ذرات گچ نسبت به سیمان آب را سریعتر جذب می کند و آب مخلوط شده با سیمان را در مرحله اولیه می گیرد، سپس به مرور و کم کم آن را باز پس می دهد، ذرات سیمان این آب را جذب نموده، بلورهایش رشد می کنند. به این ترتیب رشد بلورهای سیمان تحت کنترل گچ در می آید. در این صنعت سولفات کلسیم طبیعی بصورت دی هیدرات و انیدریت II به مقدار زیادی به عنوان تعویق انداز برای سیمان پرتلند و سیمان کوره بلند مورد استفاده قرار می گیرد. مقدار سولفات کلسیم در سیمان دقیقا مشخص و برابر است با ۳ درصد SO3 در سیمان پرتلند و حداکثر ۴ درصد SO3 سیمان کوره بلند می باشد.
سولفات کلسیم را با ابعاد ۵ الی ۵۰ میلیمتر در هنگام آسیاب و پودر کردن به کلینکر سیمان اضافه می کنند. در کشورهایی که دارای کمبود سنگ گچ طبیعی هستند، مانند: ژاپن، گچ شیمیایی و انیدریت شیمیایی به عنوان مواد اضافه شونده به سیمان مورد مصرف قرار میگیرد. مقدار مصرف سولفات کلسیم در صنایع تولید سیمان حدود ۴۰ درصد کل تولید سنگ گچ را تشکیل می دهد.
یکی از ناخالصی های موجود در گچ، نمک طعام است که وجود آن در سیمان مفید می باشد، چون به سیمان ویژگی ضدیخ بودن را می افزاید. نمک طعام تحت اثر نیروی موئینه به سطح کشیده می شود و باعث تخلخل سیمان می گردد (کیفیت سیمان را پایین می آورد) لذا برای جلوگیری از این اشکال به جای نمک از کلرور سدیم CaCl2 استفاده می شود.
بررسی استاندارد ASTM برای تیپهای مختلف سیمان نشان می دهد، هرچه مقدار C3A(تری کلسیم آلومینات) بیشتر باشد، میزان گچ لازم برای به تعویق انداختن عمل گیرش بالا می رود زیرا پودر کلینکر خالص به سرعت در آب می گیرد. این گیرایی سریع به علت ترکیب شدید C3A با آب می باشد.
با افزایش میزان گچ، سولفات موجود در سنگ گچ با C3A ترکیب شده و لایه ای از اترنجیت روی دانه های ریز C3A را می پوشاند.
C3A وAl2O3+ Ca(OH)2+12H2O 4CaO و Al2O3 و ۱۳ H2O
C3A+ Ca(OH)2+12H2O C4AH13
C3A+26 H2 O+3CaSO4.2 H2 O C3A و ۳CaSO4 و ۳۲ H2O
اترنجیت خیلی نامحلول است و روی C3A رسوب کرده و به صورت سدی جلوی ترکیب آب را با C3A را می گیرد، به این عمل تاخیر گیرایی می گویند. فاصله زمانی که طول می کشد آب از لایه های اترنجیت عبور کرده و با C3A ترکیب گردد زمان گیرش گویند. به طور کلی با هیدراتاسیون سیلیکات کلسیم خشک در هنگام سخت شدن خمیر سیمان CSH، ژل توبرمولیت که از ترکیب C3S را در اولین مرحله هیدراتاسیون تحت تاثیر قرار می دهد. میزان هیدراتاسیون C3S در حضور گچ افزوده می شود و پس از ۱۰ ساعت با کاهش مقدار گچ از هیدراتاسیون کاسته می شود طبق نظر الدر پیوند بین CaSO4 و فاز CSH نسبتا ضعیف است و فرض بر این است که CaSO4 به طور فیزیکی روی سطح وسعی از ژل جذب می شود و تقریبا مقداری از آن با هیدروکسید کلسیم اشباع شده و از سطح خارج می شود. در دقایق اولیه هیدراتاسیون شکل شناسی CSH در حضور گچ و در غیاب گچ تا حدودی با هم فرق می کند. که در آن خانه خانه ای شدن رشد کمتری دارد. در چند ساعت بعدی خانه خانه شدن CSH به حداکثر خود می رسد. به عقیده بنتور اثر گچ روی مقاومت خمیر CSH را برحسب اثری که روی کمیت و کیفیت ژل CSH تشکیل شده در خلال هیدراتاسیون می گذارد، تفسیر می کنند. با افزایش میزان گچ، مسیر ژل CSH افزایش می یابد. ولی از مقاومت اصلی کم می کند، از این رو یک رابطه خطی بین مقاومت اصلی CSH و نسبت مولی C به S وجود دارد که طبق فرمول زیر است.
Fc=5225-2032 C/S
که در آن:
C: مقدار کلسیم
S: میزان سیلیسیم
Fc: مقاومت بر حسب Kg f/cm2 است.
یکی از بهترین ترین نوع گچ در کشور گچ ساوه طلایی و گچ سمنان می باشد که میتوانید برای گرفتن قیمت با شماره زیر تماس حاصل فرمایید.