تیرچه و بلوک چیست؟
سقف هایی که با تیرچه و بلوک اجرا می شوند از انواع سقف های با پشت بند یا ” تیرک دار ” بتنی می باشند که تحمل فشار به بتن بالایی با ضخامت حداقل ۵ سانتیمتر واگذار می گردد و کشش توسط میلگردهای کششی تیرچه یا ” میلگردهای تحتانی تیرچه ” تحمل می شود. بتن بالایی همچنین، همانند یک دال نازک با دهانه ای مساوی با فاصله دو تیرچه، خمش موضعی را در محل بین دو تیرچه تحمل می کند.
اجزای اصلی به کار رفته در سقف های تیرچه و بلوک، به شرح زیر است :
• بلوک سقفی
• تیرچه
• میلگرد منفی و افت و میلگرد حرارتی
• بتن پوششی ” درجا ”
که نقش هرکدام از این اجزا در مراحل دوگانه باربری یعنی” مرحله حمل و نقل تیرچه و اجرای سقف ” و “مرحله بهره برداری ” را در ادامه مطلب به ترتیب برایتان شرح میدهیم.
سقف اجراء شده با بلوک سقفی سفالی و تیرچه
در این نوع سقف ها، تیرچه ها به فاصله حداکثر ۷۰ سانتی متر ” محور تا محور ” کنار هم و در راستای دهانه کوتاهتر سقف قرار خواهند گرفت و با بتن پوششی که در محل ریخته می شود و ضخامت آن حداقل ۵ سانتیمتر است، تیرهای T مانند چسبیده و مجاور هم را تشکیل خواهند داد. برای پرکردن فاصله تیرچه ها، از عناصر گوناگونی مانند آجرهای توخالی، بلوک های بتنی و حتی پلاستیک و چیزهای دیگر استفاده می گردد. این عناصر پرکننده در سقف تحمل نیرو نمی کنند.
اجزائ اصلی سقف بلوکی
۱- تیرچه : عضو پیش ساخته ای می باشد، تشکیل شده از بتن و فولاد به مقطع تقریبی T، که در ۲ نوع تیرچه خرپایی و تیرچه پیش تنیده، ساخته می شود و مانند تمام قطعه های پیش ساخته در ۲ مرحله تحت اثر نیرو قرار می گیرد. این ۲ مرحله به علت اهمیت آنها باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند :
الف- اولین مرحله باربری : ابتدا باید تیرچه به تنهایی قادر به تحمل بار ناشی از وزن خود در زمان حمل و نقل بوده و همچنین قادر به تحمل وزن مرده سقف ” وزن تیرچه، بلوک و بتن پوششی ” بین تکیه گاههای موقت ” شمعبندی ها ” در زمان اجرای سقف باشد.
ب- دومین مرحله باربری : این مرحله در تیرچه پس از حصول مقاومت بتن پوششی فرا میرسد که تکیه گاههای موقت اجرایی برداشته می شوند و تیرچه به عنوان عضو کششی مقطع تیرT تحمل نیرو خواهد کرد.
۲- بلوک سقفی : برای پرکردن محلهای خالی بین تیرچه ها میتوانید از بلوکهای توخالی استفاده کنید که جنس آنها از سفال می باشد. بلوکها علاوه بر خاصیت پرکنندگی فضای خالی، در حکم قالب بتن پوششی نیز می باشند. بلوک سقفی سفالی در سقفهای اجرا شده با تیرچه و بلوک، تحمل نیرو نمی کنند و فقط خاصیت پرکنندگی خواهند داشت.
از سفال سقفی به منظور قالب همیشگی یا قالبی که پس از اجرا باقی مانده، برای قالب بندی بغل گونه تیرهای T و همچنین بتن پوششی درجا استفاده خواهد شد. قسمت پایین بلوک سقفی، جهت تامین سطحی مسطح برای انجام نازک کاری و قسمت های تیغه داخلی بلوک به منظور تقویت مقطع تعبیه می گردند. بلوکها در محاسبات مقاومت سقف به حساب نخواهند آمد و اساساً به منزله قالبهایی می باشند که باید نیروهای اجرایی پیش از بتن ریزی سقف را تحمل نمایند.
مثلاً در روی سقف، پیش از بتن ریزی، تحمل نیروی حاصل از رد شدن چرخ فرغون را داشته باشد و همچنین باید مقاومت کافی برای تحمل نیروهای حاصل از حمل و نقل و دپو کردن را داشته باشد. شکل بلوک های سفالی سقفی استاندارد با توجه به موارد یاد شده طراحی خواهد شد و بلوک توخالی اکثراً از مواد مختلف تولید می شود که البته بلوکهای سفالی از نظر اصول ایمنی و استاندارد، کیفیت و مقاومت نسبت به دیگر بلوکها در اولویت هستند.
ارتفاع و طول بلوک سفالی سقفی، تابع ضخامت کل سقف و فاصله تیرچه ها از یک دیگر هستند. عرض بلوک سقفی، اکثراً cm20 تا cm25 می باشد. وزن بلوک باید بگونه ای باشد که به آسانی با دست در روی سقف جا به جا شود. بلوکهای سفالی باید عاری از ترک و دانه های آهکی باشند و رنگ آنها کاملاً یکنواخت بوده و به طور یکسان پخته شده باشند.
همچنین سطوح بلوک سفالی باید صاف و عاری از هرگونه انحنا و خمیدگی و دارای لبه های تیز و مستقیم باشد و دارای بافت ریز و متراکم باشند. سطح خارجی بلوک، به جهت ایجاد چسبندگی لازم به بتن بالایی و همچنین به نازک کاری زیر سقف شیاردار می باشد.
۳- میلگردهای افت حرارتی : جهت مقابله با تنشهای متفرقه در بتن پوششی و به منظور جذب تنشهای ناشی از افت و تغییر حرارت، میلگردهایی در ۲ جهت عمود برهم و در قسمت بالایی تیر نواری T و روی بلوکها نصب می شوند که میلگرد افت و حرارتی نامیده می شوند.
در صورتی که ارتفاع تیرچه خرپایی به گونه ای باشد که میلگرد نصب ” بالایی ” در محل تعبیه میلگرد افت قرار بگیرد، می توانیم از میلگرد مزبور به عنوان میلگرد افت و حرارتی در جهت طولی تیرچه استفاده نماییم.
قطر میلگرد افت حرارتی برای میلگرد ساده، دست کم ۵ میلی متر و برای میلگرد با مقاومت بالا ۴ میلی متر و حداکثر فاصله بین دو میلگرد افت حرارتی ۲۵ سانتی متر می باشد.
۴- بتن پوششی ” بتن درجا ” : بتن پوششی به بخشی از تیر مرکب می گویند که در محل کارگاه پس از جاگذاری تیرچه ها و بلوکها بتن ریزی می شود و پس از حصول مقاومت لازم به کمک عضو کششی، بار وارده بر سقف را تحمل میکند.
بلوک سفالی سقفی تهران از بهترین نمونه های مصالح ساختمانی می باشد.