لوله‌کشی ساختمان یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های هر پروژه عمرانی است، اما حتی در بین با تجربه ترین لوله‌کش‌ها و پیمانکاران هم گاهی اشتباهاتی دیده می‌شود که می‌تواند هزینه‌های سنگین‌تری در آینده به پروژه تحمیل کند. در ادامه به برخی از رایج‌ترین این خطاها اشاره می‌کنیم که توجه به آن‌ها می‌تواند کیفیت اجرا را به‌طور محسوسی بهبود دهد.
1. انتخاب نادرست سایز لوله‌ها برای لوله‌کشی فاضلاب
لوله‌های 4 اینچ (سایز 110 میلی‌متر)،در ساختمان های مسکونی و تجاری به عنوان رایج ترین سایز برای لوله کشی فاضلاب به کار می روند. اما برخی لوله‌کش‌ها بدون در نظر گرفتن نقشه مهندسی و محاسبات هیدرولیکی، از این لوله‌ها برای مسیرهایی استفاده می‌کنند که اصلاً نیاز به این قطر ندارند، یا بالعکس، در مسیرهای اصلی از سایزهای کوچکتر بهره می‌برند. این موضوع در درازمدت باعث افت فشار، گرفتگی، یا حتی برگشت فاضلاب خواهد شد. انتخاب مناسب و خرید مطمئن لوله‌های 4 اینچ از منابع معتبر مانند آذراتصال، اولین قدم برای پیشگیری از این خطاهاست.
2. اجرای شیب نامناسب در لوله های افقی
یکی دیگر از اشتباهات مرسوم، عدم رعایت شیب مناسب در مسیرهای افقی است. شیب کمتر از حد استاندارد باعث تجمع رسوبات می‌شود و شیب زیاد نیز سرعت عبور فاضلاب را بیش از حد بالا می‌برد، که در هر دو حالت عملکرد کلی سیستم دچار اختلال می‌گردد. این مشکل مخصوصاً در لوله‌کشی‌هایی که از لوله‌های 4 اینچ برای خروجی‌های اصلی استفاده می‌کنند، بسیار حیاتی‌تر است و باید با دقت بالایی اجرا شود.
3. اتصال نامناسب بین لوله‌ها و عدم استفاده از چسب مناسب
در برخی پروژه‌ها مشاهده می‌شود که مجریان از چسب‌های نامرغوب یا چسب های نامناسب برای لوله های پلیکا و یا اتصالات نامرغوب برای اتصال لوله‌های فاضلابی استفاده می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود در گذر زمان و در تماس با رطوبت یا مواد شیمیایی موجود در فاضلاب، اتصال‌ها شل شده یا نشتی ایجاد شود.
همچنین، چسب‌هایی که برای لوله‌های فشارقوی طراحی نشده‌اند، توان کافی برای تحمل فشار ناگهانی یا ضربه قوچ را ندارند. این اشتباه نه تنها کیفیت کلی سیستم را زیر سوال می‌برد، بلکه تعمیر آن در آینده می‌تواند بسیار پرهزینه و زمان‌بر باشد.
برای جلوگیری از این مسئله، باید حتماً از چسب‌های مخصوص لوله PVC و اتصالات با کیفیت و استاندارد استفاده کرد، خصوصاً در بخش‌هایی که از لوله‌های سایز بزرگ مثل لوله‌های ۴ اینچ استفاده می‌شود.
4. بی‌توجهی به تهویه مناسب و نصب وِنت (هواکش)
یکی از اشکالات فنی رایج، حذف یا اجرای ناقص هواکش فاضلاب است. نبود تهویه کافی در سیستم فاضلاب، باعث مکش آب سیفون‌ها، انتشار بوی نامطبوع و در برخی موارد حتی ترکیدگی لوله‌ها در طبقات پایین می‌شود. اجرای صحیح ونت به کمک لوله‌های استاندارد با سایز مناسب (معمولاً لوله های 2 اینچ یا لوله 3 اینچ بسته به پروژه) امری حیاتی است که در بسیاری از نقشه‌ها نادیده گرفته می‌شود.
5. اجرای بدون تست فشار یا آب‌بندی اولیه
یکی از اشتباهاتی که هنوز هم در بسیاری از پروژه‌ها دیده می‌شود، صرف‌نظر کردن از تست نهایی فشار یا آب‌بندی سیستم است. این مرحله حیاتی، معمولاً بعد از نصب لوله‌ها (مخصوصاً لوله‌های اصلی مانند لوله‌های 4 اینچ) انجام می‌شود تا از نشتی، شکستگی یا نقص در اتصالات مطمئن شویم. نادیده گرفتن این تست می‌تواند خسارات پرهزینه‌ای در مراحل بعدی ساخت‌وساز به‌همراه داشته باشد.
6. بی‌توجهی به مسیر دسترسی برای تعمیرات آینده
برخی لوله‌کش‌ها هنگام نصب لوله‌ها، مخصوصاً در مسیرهای اصلی، تمام لوله‌ها را داخل دیوار یا زیر بتن دفن می‌کنند، بدون اینکه دسترسی مناسبی برای تعمیرات یا تعویض در نظر بگیرند. این موضوع برای لوله‌هایی که معمولاً در فاضلاب‌های اصلی استفاده می‌شود، یک ریسک بزرگ است. اجرای داکت‌ها یا دریچه‌های بازدید در نقاط بحرانی، هزینه امروز اما صرفه‌جویی کلان فردا را به‌همراه دارد.
7. استفاده از لوله‌های بی‌کیفیت به‌دلیل کاهش هزینه اولیه
اگرچه خرید مصالح ارزان‌تر در نگاه اول موجب صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود، اما استفاده از لوله‌های بی‌کیفیت، خصوصاً در سایزهای پرمصرف نظیر لوله‌های ۴ اینچ و 3 اینچ، باعث ترک، شکستگی و افت کارایی در مدت کوتاهی خواهد شد. پیشنهاد می‌شود پیش از خرید، برند و مشخصات فنی لوله بررسی شده و حتما از فروشندگان معتبر تهیه گردد.
8. نادیده گرفتن انبساط و انقباض لوله‌ها در اثر تغییر دما
در بسیاری از پروژه‌ها، به‌ویژه در مناطقی که اختلاف دمای شب و روز یا فصول سال زیاد است، تغییر طول لوله‌ها به‌دلیل انبساط و انقباض حرارتی اتفاق می‌افتد. اگر در هنگام اجرا این موضوع پیش‌بینی نشده باشد(مثلاً استفاده از اتصالات کشویی یا فضای انبساطی مناسب در مسیر لوله‌کشی)، ممکن است لوله‌ها دچار خم‌شدگی، فشار به اتصالات، یا حتی ترک‌خوردگی و شکست شوند.
9. نادیده گرفتن صدای عبور آب
در پروژه‌های ساختمانی بلندمرتبه یا مسکونی با متراژ بالا، یکی از مشکلات رایج، صدای زیاد عبور آب در لوله های فاضلابی است. اگر در طراحی یا اجرای مسیر لوله‌های فاضلاب از عایق‌های صوتی استفاده نشود، صدای عبور آب به طبقات پایین‌تر منتقل شده و باعث نارضایتی ساکنین می‌شود.
در این مقاله به بررسی اشتباهات رایج در لوله‌کشی ساختمان پرداخته شد. اشتباهاتی همچون نادیده گرفتن شیب مناسب لوله‌ها، استفاده از لوله‌های بی‌کیفیت، انتخاب اشتباه اتصالات، و عدم توجه به انبساط و انقباض لوله‌ها می‌تواند به مشکلات جدی در عملکرد سیستم لوله‌کشی منجر شود. از طرفی، در مسیر لوله‌کشی فاضلاب و لوله‌های سایز بزرگ مانند لوله‌های ۴ اینچ، توجه به مواردی همچون دسترسی برای بازبینی، هماهنگی با دیگر تأسیسات و انتخاب اتصالات صحیح از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.