ساب بیس چیست؟
ساب بیس در واقع بعد از انجام مراحم تراکم سازی، دومین مرحله انجام عملیات راه سازی می باشد. در این مرحله لایه از مصالح ساختمانی و سنگ ها و مواد چسبنده، که هر یک دارای ضوابط و مقررات خاص خود هستند، را روی سطح جاده ریخته و توسط ماشین آلات خاص این کار کوبیده شوند.
لازم به ذکر است که بگویم سنگ های استفاده شده در این لایه دارای ضوابطی از جمله سایز مناسب و همچنین مانده بر روی الک شماره 4 می باشند. همچنین مصالح و موارد چسبنده هم باید از مواد مرغوب و طبق ضوابط آن ها استفاده کرد. دلیل اهمیت بالای این لایه این است که تمامی بار ماشین هایی که حمل می شوند روی این لایه بوده و باید خیلی مقاوم و خوب ساخته شود.
بعد از ساخته شدن این لایه و همچنین کوبیده شدن آن برای رسیدن به تراکم بالا، نمونه ای از این لایه را به طور تصادفی انتخاب کرده و به آزمایشگاه خواهند برد. لازم به ذکر است که برای بیش تر پروژه های راه سازی آزمایشگاه صحرایی در محل پروژه ساخته خواهد شد.
بعد از این که نمونه لایه ساب بیس آزمایش شد و درصد تراکم مورد نیاز را به دست آورده بود می توانیم مراحل بعدی راه سازی را انجام دهیم اما اگر درصد تراکم به دست آمده از نمونه آزمایشی قابل قبول نبود، مهندس پروژه باید دستور تکرار تراکم داده تا لایه به تراکم مد نظر برسد.
انواع ساب بیس
اما لازم به ذکر است که همین لایه ساب بیس راهسازی دارای انواع زیادی بوده و متناسب با شرایط آن زمین و نوع طبیعت آن همچنین مقدار ترافیک عبوری از این راه، هر یک از انواع ساب بیس برای نوعی از این شرایط مناسب است. در این جا چند مورد از انواع ساب بیس ها را ذکر خواهیم کرد.
1. ساب بیس تشکیل شده از شن و ماسه ی موجود در بستر رودخانه ها
2. ساب بیس تشکیل شده از سنگ یا سنگ های شکسته شده
3. ساب بیس تشکیل شده از آهک و سیمان و قیر، که به زیر اساس تثبیت شده معروف است. سیمان از عناصر مهم در هر بخشی از ساختمان سازی است.
قیمت سیمان تهران
لازم است بگویم حتی نوع دانه بندی مصالح استفاده شده هم باید دقیقا طبق ضوابط خاص خود باشند. در این جا به بررسی چند مورد از این ضوابط می پردازیم. مورد اول این است که باید بزرگ ترین سایز سنگ ها یا مصالح موجود در لایه ساب بیس، حدودا دارای سایز 2 اینچ باشد. مورد دوم این است که بعد از انجام آزمایش تراکم باید آزمایش حد خمیری انجام شده و عدد به دست آمده حدود 6 باشد. همچنین بایستی آزمایش حد روانی هم برای آن نمونه انجام شده و عدد به دست آمده چیزی حدود 25 حاصل شود.
برای آزمایش ارزش ماسه ای هم باید حداقل عدد 30 حاصل شده باشد. اما این آزمایش ها در صورتی که نوع راه مهم و اصلی باشد خیلی بیش تر شده و ضوابط خیلی زیادی دارند که در این مقاله مجالی برای بیان تمامی آن نداریم. علت زیاد بودن این آزمایش ها این است که این لایه همان طور که در سطر های بالا هم گفته شد دارای ارزش خیلی زیادی بوده و جرئت می توان گفت مهم ترین بخش جاده است. در این جا لازم است بگویم این لایه به لایه اساس یا ساب بیس معروف است.
لایه بیس چیست؟
در این جا می خواهیم به بررسی لایه دیگری از عملیات راه سازی به پردازیم که به آن لایه بیس یا لایه اساس می گویند. این لایه بعد از لایه ساب بیس اساسی ترین و مهم ترین لایه راه سازی می باشد زیرا بار های وارده توسط ماشین های عبوری از این لایه به لایه ساب بیس انتقال پیدا می کنند و در به وجود نیامدن نشست توسط تنش های مجاز، نقش خیلی مهمی را ایفا می کند.
در این لایه هم باید دقت کنیم که با چه نوع زمینی و طبیعتی مواجعه هستیم و همچنین میزان رفت و آمد و بار وارده چقدر است، تا از انواع لایه های بیس بهترین و مناسب ترین آن ها را انتخاب کنیم که به طور کامل مناسب شرایط ما باشد. در این جا بعضی از این موارد را ذکر خواهیم کرد و درباره آن ها توضیحات مختصری خواهیم داد.
انواع لایه های بیس
1. لایه بیس تشکیل شده از شن و ماسه به صورت شکسته
2. لایه بیس تشکیل شده ازسنگ های کوهی یا سنگ های شکسته
3. لایه بیس تشکیل شده از ماکادامی
4. لایه تشکیل شده ازقیردر این لایه هم نوع مصالح و حتی دانه بندی آن ها بسیار مهم بوده و باید حتما ضوابط مربوط به آن انجام گیرد. در این جا به بررسی چند مورداز این ضوابط می پردازیم. اساسی ترین دانه های مصالح به کار رفته در این لایه ها باید دارای سایز حداکثر، دو اینچ بوده باشد تا مورد قبول واقع شود. آزمایش نشانه خمیری باید عددی بیش تر از 4 بوده و همچنین برای آزمایش حد روانی آن هم باید حداکثر 25 باشد. آزمایش های این لایه هم بسیار زیاد می باشد چون که از اهمیت خاصی برخوردار است، اما در این جا به بیان همین چند مورد اکتفا می کنیم.
بیس و ساب بیس
اما نکته مهم این است که لایه های بیس و ساب بیس ( پایه و زیرپایه) باید به ضخامت خاصی ریخته شده و به مدت و مقدار خاصی هم کوبیده شوند تا به ضخامت لازم و کافی برسند. نباید مقدار این لایه ها از آن ضخامت مشخص شده بیش تر یا حتی کم تر شود و بسیار مهم است که در صورت این که لایه ضخامت لازم را نداشته باشد عملکرد آن راه مناسب نخواهد بود و ممکن است صدمات جبران ناپذیری به بار آید.
نکته قابل ذکر دیگر این است که حتی نوع حرکت غلتک ها و ماشین آلات خاص این کار هم، دارای شرایط و ضوابط خاص خود بوده و باید نوع حرکت ماشین آلات هم متناسب با مقررات انجام شود. همین موضوع نشان دهنده اهمیت بالای، ساخت راه بوده و باید با نهایت دقت انجام گیرد.
تفاوت بیس با ساب بیس
لایه های بیس و ساب بیس یک سازه روسازی، وظیفه انتقال بارهای ترافیکی از لایه های سطحی به مواد زیر لایه زیرین را بر عهده دارند. تشکیل لایه های پایه و زیر پایه بسته به بارهای پیش بینی شده و نوع روسازی (آسفالت بتونی یا مخلوط گرم) متفاوت است. شن و ماسه ریخته گری به عنوان یک سنگ کلی برای لایه های زیر پایه در زیر پیاده روهای انعطاف پذیر و سخت استفاده می شود. برای بهبود یکپارچگی، سازه روسازی معمولاً در بالای زیرانداز قرار می گیرد. تفاوت اصلی بیس با ساب بیس در کیفیت و اندازه مواد است.
پایه جاده به عنوان یک لایه یا لایه هایی از مواد تعیین شده در نظر گرفته شده است که برای ایجاد یکپارچگی ساختاری به صورت سنگ فرش ارائه می شود. پایه از مواد درجه بندی شده، معمولاً سنگ خرد شده تشکیل شده است. زیر پایه از ماده ای با کیفیت پایین تر، گاهی اوقات محصولاتی که توسط سنگ شکن تولید می شود، یا بخش ریزتری از تولید سنگ خرد شده به عنوان ساب بیس استفاده می شود. همچنین یک ماده پاک کننده و پلاستیکی هم می تواند ساب بیس باشد.
زیر پایه وظیفه تخلیه آب از شانه و زمین را دارد. بنابراین سطح کنترل، آزاد است تا اجازه دهد آب جریان یابد. گاهی اوقات درجه کنترل باید جریان آب را به حد مشخص (30 متر در روز) محدود کند و در عین حال از ورود آب به سطح زیرین جلوگیری کند. از آنجا که بار با توجه به زمان رسیدن به زیر پایه به شدت کاهش می یابد ، مقاومت زیادی لازم نیست.
نقش ماسه در بیس و ساب بیس
شن و ماسه ریخته گری به عنوان بیس و ساب بیس در بسیاری از پروژه های ساختمانی محلی در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است مخصوصا در پروژه های بزرگراه هایی در مقیاس بزرگتر معمول است. یکی از مزایای استفاده از ماسه ریخته گری در پایه و زیر پایه ، قوام آن است. استفاده از ماسه، زیرسازی سازگار تری برای مسیر روسازی فراهم می کند. برخی از ماسه های ریخته گری همچنین مقاومت در برابر یخ زدگی را نشان داده اند ، به این معنی که در دمای سرد نیز به خوبی کنترل می شوند. در ماه های زمستان، استفاده از ماسه کمک به ادامه کار در فصل سرد می کند ، و صرفه جویی در هزینه برای صاحبان پروژه و مودیان را به همرا می آورد.
همچنین نشان داده شده است که ماسه ریخته گری یک سکوی عالی کار برای ماشین آلات سنگین در حین ساخت است. شن و ماسه ریخته گری را می توان با تجهیزات ساختمانی معمولی قرار داد و نیازی به اقدامات ساختمانی خاص نیست.