انواع مختلف آجر تزئینی
- آجر واکوب و آبمال
برای تهیه آجرهای صاف جهت کار در نما، خشت بیرون آمده از قالب را با ابزاری چوبی مانند ماله، واکوب می کردند سپس با دستی آغشته به آب رویهٔ آن را صاف می کردند. آجر ریشه دار نوعی آجر واکوب می باشد. نمونه قدیمی این گونه، در آجرهای نمای گنبد قابوس دیده میشود.
- آجر پیش بر
آجر پیش بر چیست؟ با توجه به طرح و نقشه تهیه شده و در اندازه های مشخص، در محل نزدیک به کار، خشت نیمه خشک را با سیم یا چاقو به شکل مورد نظر برش می دهند و بعد از خشک شدن کامل، به کوره می بردند. آجرهای پیش بر از نظر سطح در دو نوع ساده و نقش دار می باشند. آجر پیش بر در دو دسته آجر و آجر سفال ساخته می شوند.
- آجر مهری
آجر مهری چیست؟ آجر مهری آجری است که روی آن نقش برجسته یا فرو رفته ای ایجاد شده است. نقش اندازی روی آجر چه به صورت برجسته و چه فرو رفته عمدتاً به کمک قالب انجام می شده است. آجرهای سفال نقش دار، از قرن چهارم در آثار سیراف دیده شده است. این آجرها از نظر شکل گونه های مختلفی دارند و به صورت های لوزی، بادامی، ستاره ای شکل و چلیپا تولید می شوند. از مسجد جامع گناباد در دوران سلجوقی، آجرهای نقش برجسته و مشبک با نقش های هندسی در شکل های مربع و مستطیل بدست آمده است. در رصدخانه مراغه نیز دو قطعه آجر مستطیل شکل با طرح گیاهی در مایه اسلیمی دیده میشود. این دو قطعه در کنار هم طرح یک قوس محراب گونه را می سازند. تا پیش از پیدا شدن این مورد، نقش برجسته در هنر آجرسازی ایران ناشناخته بود و تمامی نقش‌ها به صورت فرو رفته بوده است.