انواع سنگ گچ

سنگ گچ بر اساس نوع ساختمان تشکیل دهنده آن متفاوت می باشد. فرآورده های گچی به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند.

۱- گچ های خاکی

گچ خاکی یا گچ کلوخی، از اختلاط گچ پودری و خاک رس بوجود می آید. گچ خاکی به رنگ زرد در طبیعت یافت می شود که رنگ آن به دلیل وجود اکسید آهن در آن می باشد. این نوع سنگ گچ در ایران به وفور یافت می شود. منطقه خراسان بیشترین ذخایر گچ خاکی را دارا می باشد. زمین هایی که گچ خاکی درآن یافت می شود همگی تقریبا از ترکیبات سنگی عاری می باشند. گچ خاکی دارای ناخالصی های فراوانی است که بیشترین مقدار آن مربوط به سنگ ریزه و خاک رس است. گچ خاکی در طبیعت به صورت تکه های متوسط و کلوخه های جدا شده از زمین وجود دارد که آنها را به کوره حمل می کنند و در دمایی  بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ درجه سانتی گراد حرارت می دهند. این گچ در درجه حرارت بالا می سوزد. گچ خاکی پس از پخته شدن الک می شود. گچ خاکی گیرایی پایینی دارد و از آن برای پوشش ثوسها و طاقعل و همچنین عملیات سفید کاری به صورت دستی استفاده می شود. گچ خاکی مرغوب دارای نوعی روغن می باشد و نوع نامرغوب گچ خاکی نیز زبر است. برای تشخیص میزان مرغوبیت گچ خاکی باید گچ خشک شده را مشت کرد تا بتوان متوجه این امر شد.

۲- سنگهای بلورین گچ

نوع دیگری از سنگ گچ، سنگ های بلورین می باشند که رنگی شفاف دارند و بعضا بصورت بی رنگ نیز در طبیعت یافت می شوند. نوع بی رنگ سنگ گچ بلورین دارای ترکیبات خام با مقاومت بالا می باشد. سنگ گچ بلورین همان سوفات کلسیم آبدار است که متمایز از نوع خاکی سنگ گچ می باشد. این نوع سنگ گچ از معدن استخراج می شود و یا از کوره جدا می گردد. سنگ گچ بلورین بر خلاف سنگ گچ خاکی باید در دمای بالاتری حرارت ببینید و آماده سازی آن نیز پس از آسیاب شدن انجام می شود. از سنگ گچ بلورین در عملیات ساختمانی مختلف نظیر پوشش قوسها، اسکلت سازی، سفید کاری روی اندود و کارهای گچبری و تهیه فرآورده های مدرن مانند تیغه گچی و سنگ مصنوعی استفاده می شود. یکی از انواع سنگ گچ بلورین، گچ مرمری می باشد که از آن برای ساختن سنگ لوح جهت استفاده در کفپوش ها به صورت سنگ ازاره در بناهای مختلف استفاده می کنند. گیرایی سنگ گچ بلورین سریع اتفاق می افتد و پس از ۱۰ دقیقه سفت و سخت می شود. این امر سبب می شود تا از این سنگ گچ به صورت مخلوط با خاک و به صورت گچ و خاک جهت اندود و پوشش قوس و طاق استفاده می شود. گچ بلورین دارای مقاومت فشاری بالایی است که در بعضی موارد میزان آن به ۶۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع می رسد.

این مطلب را از دست ندهید
سیمان تیپ ۲

۳- سنگهای لایه ای و یا گچ ابریشم

نوع سوم از سنگ گچ، سنگ لایه ای یا ابریشم گچ می باشد که با نامهای متورق و سر نیزه ای نیز شناخته می شود. باید بدانید که نوع سنگ گچ لایه ای از سنگ گچ ابریشمی متفاوت است اما با این وجود هر دو جز دسته سوم از سنگ گچ محسوب می شوند. از این نوع سنگ گچ در قالب بندی و پوشش طاق و تویزه در مقرنس سازی و رسمی بندی ها استفاده می شود. همچنین این محصول درعملیات ساخت بتن گچی، کارهای بنائی، مجسمه سازی و دندانسازی نیز کاربر دارد. برای تشخیص نوع مرغوب سنگ گچ ابریشمی باید همانند سنگ گچ خاکی از تکنیک مشت کردن استفاده نمود. اگر سنگ گچ لایه ای مرغوب باشد کاملا به انگشتان دست می چسبد و میزان آن به حدی است که به سختی پاک می شود. نوع دیگری از سنگ گچ لایه ای یا ابریشم گچ، آلاباستر یا رخام گچی است که دارای خصوصیتی نظیر چرب مانند، متراکم، بی رنگ یا سفید است که شباهت بسیاری به سنگ مرمر دارد. تنها تفاوت رخام گچی با سنگ مرمر در میزان سختی می باشد و نیز اینکه امکان تراش دادن سنگ مرمر وجود ندارد. از رخام گچی در ساخت سنگ قبر و لوح استفاده می کنند. نام آلاباسترن از نام منطقه ای که این محصول اولین بار در آن کشف گردید گرفته شده است.